Pytanie

W jakiej wartości przyjąć do ksiąg rachunkowych zakupiony grunt, który rok temu został kupiony jako prawo wieczystego użytkowania gruntu? Czy cenę nabycia wynikającą z aktu notarialnego powiększyć o wartość nieumorzonego prawa wieczystego użytkowania gruntu?

Odpowiedź

Nieumorzona część wartości początkowej wieczystego użytkowania gruntu powinna w ewidencji powiększyć wartość początkową gruntu (prawa własności).

Uzasadnienie

Przekształcenie prawa wieczystego użytkowania gruntu w prawo własności stanowi szczególny sposób nabycia tego prawa własności; mimo iż dotychczasowy użytkownik uiścił już opłatę za nabycie prawa wieczystego użytkowania, dokonanie przekształcenia oznacza konieczność wniesienia kolejnej opłaty. Dla dotychczasowego właściciela opłata ta stanowi ekwiwalent za przeniesienie własności na wieczystego użytkownika.
Opłata za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności gruntu jest więc opłatą za nabycie gruntu. Jednak w księgach rachunkowych nowego właściciela - dotychczasowego użytkownika - na stanie środków trwałych pozostaje prawo wieczystego użytkowania gruntu. Jak zatem zaksięgować przekształcenie?

W rzeczywistości przekształcenie takie powoduje likwidację jednego środka trwałego, jakim było prawo wieczystego użytkowania gruntu, i powstanie nowego środka trwałego - gruntu. W praktyce przyjmuje się jednak, że nieumorzona na dzień przekształcenia wartość początkowa prawa wieczystego użytkowania zwiększa wartość początkową prawa własności. Analogicznie traktuje się zresztą przekształcenie spółdzielczego prawa do lokalu w prawo własności; na przykład w piśmie USP-IA-415/23/04 z 31 grudnia 2004 r., Urząd Skarbowy w Białogardzie stwierdził: "W świetle powyższego przekształcenie spółdzielczego prawa do (lokalu) budynku użytkowego w prawo własności budynku nie powoduje zmiany kwalifikacji środka trwałego dla celów amortyzacji. Zarówno przed przekształceniem jak i po przekształceniu, amortyzacji podlega ten sam lokal (budynek) użytkowy".

Ewidencja przekształcenia może wyglądać następująco:
Ma konto 016 Prawo użytkowania wieczystego gruntu
Wn konto 066 Umorzenie prawa użytkowania wieczystego gruntu
Wn konto 011 Grunty własne.

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego