Pytanie

Wśród dłużników czynszowych spółdzielni mieszkaniowej mamy rodzinę będącą w szczególnej sytuacji. Jest to rodzina byłego pracownika spółdzielni, który przez wiele lat znajdował się w stanie śpiączki wegetatywnej, opiekowała się nim niepracująca żona, dodatkowo z rodzicami zamieszkuje też dorosła córka. W przeszłości rodzina była wspierana finansowo ze środków ZFŚS. Po wieloletniej chorobie były pracownik spółdzielni zmarł w listopadzie 2014 r.
Czy umorzenie długu może być podatkowo potraktowane jak darowizna (jakie warunki trzeba spełnić)?
Czy trzeba bezwzględnie wystawić PIT-8C?

Odpowiedź

Należy stwierdzić, że umorzenie wierzytelności, w tym również zaległości czynszowej, powoduje u dłużnika powstanie przychodu i wiąże się również z obowiązkiem wystawienia PIT-8C.
Umorzenia takiego nie można uznać za darowiznę.

Uzasadnienie

W przedmiotowej sprawie znajdą zastosowanie przepisy ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - dalej u.p.d.o.f.

Umorzenie dłużnikom, w tym również zobowiązanym z tytułu zaległych opłat czynszowych za mieszkanie spółdzielcze, należności będzie stanowić dla nich przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f. Momentem uzyskania przychodu, zgodnie z art. 11 tej ustawy, jest moment dokonania umorzenia. Powyższe oznacza również, że na dokonującym umorzenia (spółdzielni) ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C, zgodnie z postanowieniami art. 42a powołanej wyżej ustawy.

Tak stwierdził między innymi Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 18 lutego 2013 r., IPTPB1/415-700/12-2/DS. Stanowisko takie zasadniczo nie jest kwestionowane w orzecznictwie.

Umorzenie długu można by rozważać w kontekście uznania za darowiznę, jeśli z okoliczności sprawy wynikałoby, że np. określona kwota została wręczona tylko po to, aby następnie ją umorzyć. Jeżeli jednak można wykazać, z jakiego tytułu powstała wierzytelność, a następnie wykazać, że wobec niemożliwości jej zwrotu została w całości/części umorzona, nie można mówić o darowiźnie.

Podsumowując:
- mamy do czynienia z przychodem po stronie zobowiązanych, którym umorzono zobowiązanie i należy wystawić PIT-8C,
- nie ma przesłanek, by takie umorzenie potraktować jak darowiznę.

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego