Czy w przypadku zmiany metody wyceny rozchodu zapasów (surowców) może wystąpić różnica w wartości zapasów na dzień bilansowy? Kiedy można dokonać takiej zmiany?
Chociaż wybrana metoda rozchodu wpływa na wynik finansowy, to nie powinna wpływać na skumulowane wartości sprawozdania finansowego w dłuższym okresie. Przyjęta metoda wyceny powinna być zachowana w kolejnych latach dla zachowania porównywalności sprawozdań, a także by dochować zasady ciągłości. Jednak zmiany metody wyceny są możliwe pod warunkiem, że są zasadne.
Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.) - dalej u.o.r. - jednostka może, ze skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego, bez względu na datę podjęcia decyzji, zmienić dotychczas stosowane rozwiązania na inne przewidziane ustawą o rachunkowości. Ważne jest, aby celem takiej zmiany było rzetelne i jasne przestawienie sytuacji jednostki.
W przypadku dokonanych zmian, w sprawozdaniu finansowym jednostki należy:
podać przyczyny zmian,
określić liczbowo ich wpływ na wynik finansowy,
zapewnić porównywalność danych sprawozdania finansowego dotyczących roku poprzedzającego rok obrotowy, w którym przeprowadzono zmiany.

Zgodnie z art. 34 ust. 2 u.o.r. składniki rzeczowych aktywów obrotowych mogą być na dzień nabycia lub wytworzenia ujmowane w księgach rachunkowych w cenach przyjętych do ewidencji, z uwzględnieniem różnic między tymi cenami, a rzeczywistymi cenami ich nabycia (zakupu) albo kosztami wytworzenia.
Zatem jeżeli jednostka ujmuje w księgach rachunkowych materiały w cenie ewidencyjnej, to powinna uwzględnić różnice między rzeczywistymi cenami nabycia bądź zakupu, a ceną ewidencyjną i ująć je na koncie odchyleń od cen ewidencyjnych materiałów.

Należy pamiętać, że na dzień bilansowy materiały przyjmowane w cenach ewidencyjnych powinny być wycenione według ceny nabycia, nie wyższej od ceny sprzedaży netto.

Jeżeli jednostka przyjmuje do wyceny metodę cen średnioważonych to na koniec każdego roku obrotowego odchylenia powinny zostać zweryfikowane tak, aby na koncie 340 Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów i towarów pozostały tylko odchylenia stanowiące rzeczywiste różnice między ceną ewidencyjną, a rzeczywistą ceną zakupu (nabycia) materiałów lub towarów pozostających w zapasie.

Konto 340 może wykazywać na dzień bilansowy dwa salda: Wn lub Ma. Sald tych nie wykazuje się w bilansie, ale korygują one wartość zapasów materiałów do poziomu rzeczywistych cen zakupu lub nabycia.