Praktycy żądają gruntownych zmian, które uprościłyby system podatkowy i uczyniłyby go bardziej przyjaznym podatnikom. Do najważniejszych postulatów należą ujednolicenie stawek VAT, zmniejszenie liczby wyjątków w przepisach i ograniczenie daleko idącej swobody w interpretowaniu przepisów przez organy podatkowe

Słaba ocena polskiego systemu podatkowego

Po raz kolejny o ocenę polskiego systemu podatkowego zapytani zostali uczestnicy Kongresu Podatków i Rachunkowości KPMG, czyli przedstawiciele kadry zarządzającej, dyrektorzy finansowi, główni księgowi i szefowie sprawozdawczości finansowej z przedsiębiorstw z różnych branż. Ich zdaniem system podatkowy w Polsce pozostawia wiele do życzenia. I choć w stosunku do zeszłorocznego badania średnia ocena nieznacznie się poprawiła, wciąż nie jest ona wysoka (2,4 w pięciostopniowej skali, rok temu – 2,3).

Zobacz: Biznes nadal źle ocenia polski system podatkowy >>

Respondenci najgorzej ocenili stabilność przepisów podatkowych – aż 71 proc. ankietowanych oceniło ją słabo lub bardzo słabo (średnia ocena – 2,1). Najczęściej chwalono zaś możliwość konstruktywnej wymiany argumentów podczas kontroli podatkowej oraz wcześniejsze informowanie o planowanych zmianach w prawie podatkowym (odpowiednio 12 proc. i 10 proc. respondentów).

Ujednolicenie stawek VAT jest najczęściej wymienianym postulatem

Zgodnie z wynikami badania KPMG, najważniejszą z sugerowanych przez respondentów zmian, które należałoby uwzględnić w polskim systemie podatkowym, jest ujednolicenie stawek VAT (19 proc. respondentów).

Bez wątpienia wprowadzenie jednej stawki VAT mogłoby istotnie uprościć system podatkowy, zwiększyć równość i zdrową konkurencyjność podmiotów na rynku, a także zmniejszyć uciążliwość administracyjną. Istnieją kraje, w których z powodzeniem funkcjonuje jedna stawka VAT. Nie ma więc żadnych wątpliwości, że takie rozwiązanie byłoby korzystne. Jedynym mankamentem takiej zmiany są koszty społeczne nieuniknionego podwyższenia stawki na towary i usługi wrażliwe, takie jak np. żywność. Dlatego raczej oczekiwałbym stopniowego zmniejszania różnicy pomiędzy stawkami i dopiero w kolejnym etapie wprowadzenie jednej stawki VAT. Szybko to się jednak nie stanie – tłumaczy Tomasz Grunwald, partner i szef zespołu ds. VAT w KPMG w Polsce.

Na drugim miejscu wśród postulatów ankietowanych znalazło się uproszczenie systemu podatkowego poprzez zmniejszenie liczby wyjątków w przepisach (15 proc.). Nieco ponad 10 proc. badanych chciałoby przede wszystkim ograniczyć zjawisko odmiennej interpretacji tych samych przepisów, np. poprzez częstsze wydawanie interpretacji ogólnych, które byłyby formalnie wiążące dla wszystkich organów podatkowych. Wśród najbardziej pożądanych zmian lub działań znalazło się także uproszczenie systemu rozliczania VAT (10 proc.), uproszczenie tekstów ustaw (10 proc.) oraz dążenie do stabilności prawa podatkowego (8 proc.).

Ceny transferowe pozostają najbardziej uciążliwe kwestią dla firm

Podobnie jak w poprzednich latach respondenci zadeklarowali, że najbardziej uciążliwą kwestią podatkową z punktu widzenia prowadzenia firm są ceny transferowe (68 proc. respondentów uznało je za problematyczne lub bardzo problematyczne), a także wymóg przygotowania dużej liczby deklaracji i informacji w ramach rozliczeń podatkowych (64 proc.). Zdecydowanie najmniej kłopotliwe są funkcje płatnika z tytułu PIT. Nieco ponad jedna piąta respondentów uważa, że nie wiążą się one z komplikacjami, a dla 56 proc. obowiązki te są tylko umiarkowanie problematyczne. Stosunkowo niewiele trudności sprawia również przygotowanie zeznania rocznego CIT – blisko 70 proc. respondentów deklaruje, że kwestia ta nie jest problematyczna lub jest problematyczna w umiarkowanym stopniu.

Przepisy o niedostatecznej kapitalizacji najbardziej odczuwalną zmianą dla przedsiębiorców

Zobacz: CIT: nowe zasady limitowania wysokości odsetek zaliczanych do kosztów podatkowych >>

Wraz z początkiem 2015 roku weszły w życie szeroko dyskutowane zmiany w ustawach o CIT i PIT, mające na celu m.in. uszczelnienie systemu podatkowego w Polsce. 51 proc. respondentów badania KPMG uważa, że największy wpływ na działalność ich przedsiębiorstw, poprzez wysokość płaconych podatków czy też przez wzrost obciążeń administracyjnych, będą miały nowe przepisy o niedostatecznej kapitalizacji. Na drugim miejscu uplasowały się przepisy narzucające konieczność dokumentowania umów spółek osobowych i wspólnych przedsięwzięć (17 proc.). Jedna dziesiąta ankietowanych zadeklarowała, że największy wpływ na działalność ich firm będą miały przepisy o zagranicznych spółkach kontrolowanych, które mają uniemożliwić unikanie opodatkowania metodą przesuwania dochodów do krajów o niskim opodatkowaniu.

Spodziewany niewielki wpływ nowych przepisów o zagranicznych spółkach kontrolowanych na działalność firm, których przedstawiciele brali udział w kongresie, świadczy o tym, że sposób optymalizacji podatkowej polegający na „parkowaniu” dochodów w krajach o niskim opodatkowaniu nie jest wykorzystywany przez duże i bardzo duże podmioty gospodarcze. Pierwsze wrażenie może być nieco zaskakujące, niemniej nie jest to dziwne, jako że Polska jest wciąż importerem kapitału. Z tego samego powodu jako najbardziej odczuwalną zmianę respondenci wskazali przepisy o niedostatecznej kapitalizacji. Oznacza to, że ustawodawca stworzył skuteczny przepis, jeśli chodzi o ograniczenie możliwości finansowania działalności kapitałem dłużnym. Pozostaje mieć nadzieję, że to ograniczenie nie będzie na tyle restrykcyjne, że spowoduje zahamowanie rozwoju przedsiębiorstw – mówi Rafał Ciołek, partner w zespole międzynarodowego prawa podatkowego w KPMG w Polsce.

Pełna wersja raportu dostępna na stronie kpmg.pl