Pytanie

Spółka z o.o. zawarła umowy pożyczki. Poręczycielem pożyczek jest Prezes Zarządu pożyczkobiorcy. Ustanowiono hipotekę na nieruchomości będącej własnością poręczyciela (Prezesa Zarządu). Dodatkowo zawarto polisę ubezpieczeniową (na życie) na okres obowiązywania pożyczki, w której ubezpieczającym jest pożyczkodawca (umowa przelewu wierzytelności), ubezpieczonym poręczyciel (Prezes Zarządu pożyczkobiorcy), a finansującym jest pożyczkobiorca).
Czy u poręczyciela w związku z polisą na życie wystąpi przychód do opodatkowania?
Jak określić wartość tego przychodu i w jakim okresie go wykazać?

Odpowiedź

Moim zdaniem w sytuacji opisanej w pytaniu sfinansowanie ubezpieczenia na życie poręczyciela przez pożyczkobiorcę stanowi ekwiwalent udzielonego poręczenia, zatem poręczyciel nie otrzymał nieodpłatnego świadczenia mogącego stanowić przychód w rozumieniu podatku dochodowego od osób fizycznych.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - dalej u.p.d.o.f. - przychodami, co do zasady, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

                                       

W orzecznictwie sądowoadministracyjnym, podobnie jak w uchwale składu siedmiu sędziów z 16 października 2006 r., II FPS 1/06, podtrzymuje się stanowisko prawne, że podatkowe pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

W sytuacji opisanej w pytaniu nie mamy jednak do czynienia z jednostronnym otrzymaniem korzyści przez poręczyciela kosztem pożyczkobiorcy w postaci opłacenia polisy na życie poręczyciela, gdyż pożyczkobiorca finansuje ubezpieczenie na życie poręczyciela w związku z ustanowieniem hipoteki na nieruchomości będącej własnością poręczyciela.

W mojej ocenie mamy w sytuacji opisanej w pytaniu z formą ekwiwalentu - mówiąc w dużym uproszczeniu - poręczenie za ubezpieczenie na życie.

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego