W przedmiotowej sprawie podatnik zapytał fiskusa o skutki podatkowe zwolnienia z zapłaty części należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego. Podatnik zawarł bowiem z gminą przed sądem okręgowym ugodę, według której został zwolniony z zapłaty części należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego (zaległość główna i odsetki). Po ogłoszeniu ugody gmina sporządziła informację PIT-8C o wysokości przychodu i przesłał do właściwego urzędu skarbowego (a kopię podatnikowi).

Podatnik podkreślił jednak, że zaległe opłaty, które podlegały umorzeniu w postaci ulgi, dotyczyły mieszkania utrzymywanego przez gminę w stanie niezgodnym z przepisami. Podatnik podkreślił, że otrzymane mieszkanie było niezdatne do użytku i przed zasiedleniem nie przywrócono jego stanu do wymaganego prawem stanu pierwotnego. A zatem rzekomy przychód podatnika nie był w ogóle przychodem należnym dla gminy. Według podatnika trudno uznać, że gmina umorzyła podatnikowi należność, która się jej nie należała.

Zdaniem podatnika gmina niesłusznie wystawiła podatnikowi informację PIT-8C o wysokości przychodu, gdyż tenże przychód faktycznie nie wystąpił, a objęta ulgą kwota była kwotą faktycznie nienależną do zapłaty. Aby można było mówić o przychodach podatnika – w tym konkretnym przypadku o umorzeniu zadłużenia – podatnik musiałby z premedytacją nie płacić za najem mieszkania zgodnego z umową, bezpiecznego, z dostępem do mediów, za które są pobierane opłaty i które otrzymałby od miasta nieodpłatnie.

                                               

Fiskus zgodził się z podatnikiem. Uznał, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc, podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe. Umorzenie zobowiązania oznacza zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego, skutkiem czego jest wystąpienie po stronie dłużnika określonej korzyści. Aby jednak umorzenia można było dokonać musi istnieć jego przedmiot. Umorzenie przez wierzyciela zobowiązania osobie fizycznej jest co do zasady tożsame ze spełnieniem na jej rzecz nieodpłatnego świadczenia. Prowadzi ono bowiem do przysporzenia w majątku dłużnika, który zostaje w ten sposób zwolniony z długu. Jak wskazano we wniosku, czynsz za lokal nie był w ogóle należny gminie.

Fiskus podkreślił, że jeżeli w istocie czynsz nie był należny, to zwolnienie podatnika z zapłaty części należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego nie stanowiło nieodpłatnego świadczenia podlegającego PIT. Podatnik nie otrzymał bowiem żadnego przysporzenia majątkowego na skutek tego zdarzenia. Rację ma więc podatnik twierdząc, że o przychodzie możemy mówić tylko i wyłącznie w przypadku kiedy ktoś umorzyłby należność wymagającą zapłaty. W okolicznościach sprawy zwolnienie podatnika z zapłaty części czynszu nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w PIT, a wartość zwolnienia nie stanowi dla podatnika przychodu podlegającego opodatkowaniu. Skoro czynsz nie był należny to nie można uznać, iż w chwili umorzenia podatnikowi części długu związanego ze jego spłatą powstaje u niego przychód podlegający opodatkowaniu.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 3 listopada 2014 r., IBPBII/1/415-650/14/BJ, LEX nr 243877

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego