W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwrócił się pasierb, który w 2013 r. nabył od swojej macochy, odpłatnie w drodze dożywocia, dom. Macocha zmarła rok później. Podatnik sprzedał dom przed upływem 5 lat od jego nabycia więc był zobowiązany zapłacić podatek dochodowy. Miał jednak wątpliwości co do tego, w jaki sposób ustalić koszty uzyskania przychodu z tytułu sprzedaży nieruchomości nabytej na podstawie umowy o dożywocie.

Sam podatnik uważa, że takim kosztem jest jej rynkowa wartość (było to 300 tys. zł.). Oznacza według niego, że od ceny, za jaką zbył nieruchomość (tu 253 tys. zł) należy odjąć cenę jej nabycia, czyli 300 tys. zł i z uwagi na wynik ujemny, wysokość należnego podatku dochodowego do zapłaty w tym wypadku wynosi 0 zł. Nie zapłaci więc w ogóle podatku (koszt jest bowiem wyższy niż przychód).

Fiskus się nie zgodził i uznał, że skoro w przypadku zbycia nieruchomości w drodze umowy o dożywocie nie jest możliwe określenie podstawy opodatkowania, ponieważ świadczenia otrzymywane przez dożywotnika nie stanowią ceny i są niepoliczalne, to nie ma żadnych podstaw, aby do kosztów uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości nabytej na podstawie umowy o dożywocie można było zaliczyć wartość nieruchomości określoną w umowie o dożywocie. Wartość ta nie jest ceną zbycia nieruchomości, a więc co oczywiste nie może być również traktowana przez nabywcę, jako cena jej nabycia. Kosztem uzyskania przychodu w tej sytuacji będą jedynie faktycznie poniesione i udokumentowane wydatki, jakie nabywca poniósł na rzecz dożywotnika. Kosztem nabycia mogą być więc jedynie wydatki policzalne w chwili zbycia nieruchomości nabytej w drodze umowy dożywocia.

Podsumowując, dochodem pasierba z tytułu sprzedaży nieruchomości nabytej w drodze dożywocia będzie różnica pomiędzy przychodem określonym na podstawie art. 19 ustawy o PIT a kosztami uzyskania przychodu ustalonymi na podstawie art. 22 ust. 6c tej ustawy – ponieważ umowa o dożywocie ma charakter odpłatny. Przychodem pasierba będzie więc cena określona w umowie sprzedaży nieruchomości, o ile odpowiada ona wartości rynkowej, pomniejszona o ewentualne koszty odpłatnego zbycia. Kosztem uzyskania przychodu nie będzie jednak wartość nieruchomości określona w umowie o dożywocie, lecz faktycznie poniesione i udokumentowane wydatki, jakie pasierb poniósł na rzecz dożywotnika.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 17 marca 2015 r., sygn. akt IBPBII/2/415-1142/14/MW, LEX nr 256973

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego