Pytanie

Spółka z o.o. zajmuje się sprzedażą nowych samochodów zarówno dla podmiotów gospodarczych, jak i dla osób fizycznych. Spółka dokonując sprzedaży samochodu na rzecz klienta prywatnego (osoby fizycznej), przed wydaniem samochodu wystawia fakturę na sprzedaż samochodu. Zgodnie z zapisami umowy wydanie samochodu następuje po otrzymaniu przez Spółkę zapłaty. Przed tym momentem klient otrzymuje jedynie dokument faktury. Pozostałe dokumenty takie jak karta pojazdu, homologacja itp. niezbędne do zarejestrowania samochodu przez klienta otrzymuje dopiero po zapłacie.
Kiedy Spółka powinna rozpoznać moment powstania obowiązku podatkowego w VAT?
Czy datą dostawy będzie data wydania dokumentów klientowi po zapłacie, czy data wystawienia faktury?

Odpowiedź

W Państwa przypadku moment otrzymania zapłaty następuje wcześniej niż moment dostawy. W związku z tym moim zdaniem uznać należy, że w przypadku otrzymania zapłaty przed dokonaniem dostawy towaru obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Uzasadnienie

W przypadku dostawy towarów przyjęto zasadę, że obowiązek podatkowy z tego tytułu powstaje z chwilą dokonania dostawy (art. 19a ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm. - dalej u.p.t.u.). Jednakże zgodnie z art. 19a ust. 8 u.p.t.u. jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z zastrzeżeniem ust. 5 pkt 4.

Jak wskazuje NSA w wyroku z 14 września 2010 r. (I FSK 1389/09) samo wydanie faktury nabywcy nie stanowi wydania dokumentu, które umożliwia rozporządzanie towarem w ujęciu art. 7 ust. 1 u.p.t.u., a zatem nie stanowi dostawy towarów.
Jak czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 31 lipca 2014 r., ITPP2/443-558/14/RS, wystawienie faktury potwierdzającej zawarcie umowy sprzedaży towarów należy rozumieć jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy. Zatem dopiero okoliczności faktyczne towarzyszące wystawieniu faktury potwierdzają dokonanie dostawy.

Wystawieniu faktury nie mogą towarzyszyć jakiekolwiek ograniczenia nabywcy do swobodnego dysponowania towarem.
Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz powołanych regulacji ustawy o podatku od towarów i usług prowadzi do stwierdzenia, że skoro wystawienie faktury będzie dawało nabywcy możliwość zarejestrowania samochodu, to tym samym będzie mu dawało prawo do dysponowania tym towarem jak właściciel. W konsekwencji – wbrew twierdzeniom Spółki – obowiązek podatkowy z tytułu ww. sprzedaży nie będzie powstawał z dniem odbioru samochodu przez nabywcę, ale z chwilą postawienia go do jego dyspozycji, który – jak wynika z treści wniosku – będzie tożsamy z datą wystawienia faktury.

Jeżeli wystawienie faktury będzie dawało nabywcy możliwość zarejestrowania samochodu, to tym samym będzie mu dawało prawo do dysponowania tym towarem jak właściciel. W konsekwencji obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży nie będzie powstawał z dniem odbioru samochodu przez nabywcę, ale z chwilą postawienia go do jego dyspozycji.

Z treści pytania wynika, iż Spółka dokonując sprzedaży samochodu na rzecz klienta przed wydaniem samochodu wystawia fakturę na sprzedaż samochodu. Zgodnie z zapisami umowy wydanie samochodu następuje po otrzymaniu przez Spółkę zapłaty. Przed tym momentem klient otrzymuje jedynie dokument faktury. Pozostałe dokumenty takie jak karta pojazdu, homologacja niezbędne do zarejestrowania samochodu klient otrzymuje dopiero po zapłacie.

Należy wskazać, iż przepisy art. 106i u.p.t.u. pozwalają na wystawienie faktury nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę. Jednocześnie przewiduje się, że faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi.

Skoro jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego wystawieniu faktury nie towarzyszyły żadne inne czynności wskazujące, iż miała miejsce dostawa towaru, nie nastąpiło wydanie dokumentów umożliwiających dysponowanie przez klienta rzeczą jak właściciel – nie została w szczególności wydana karta pojazdu należy stwierdzić, iż mamy do czynienia z wystawieniem faktury przed dokonaniem dostawy towaru.

Natomiast od chwili wystawienia faktury i otrzymania karty pojazdu, nabywca może dysponować tym pojazdem i rozporządzać nim a zatem właśnie wtedy będziemy mieć do czynienia z dostawą towaru. Przy czym nie ma znaczenia czy nabywca objął go w posiadanie.

Jak wynika z treści pytania klient otrzymuje dokumenty niezbędne do zarejestrowania samochodu a tym samym pozwalające na dysponowanie rzeczą jak właściciel dopiero po otrzymaniu zapłaty. A zatem w Państwa przypadku moment otrzymania zapłaty następuje wcześniej niż moment dostawy. W związku z czym znajdzie moim zdaniem zastosowanie art. 19a ust. 8 u.p.t.u. wskazujący, iż w przypadku otrzymania zapłaty przed dokonaniem dostawy towaru obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Końcowo zwrócić należy uwagę na wyjaśnienia zawarte w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 21 maja 2014 r., ILPP1/443-137/14-4/JSK w której organ podatkowy wprawdzie uznał, że wystawienie faktury jest dokonaniem dostawy towaru, w związku z tym stanowi moment powstania obowiązku podatkowego w rozumieniu art. 19a ust. 1 u.p.t.u. ale w stanie faktycznym, z którego wynika, że planowane wystawienie faktury daje nabywcy możliwość zarejestrowania samochodu, tym samym daje kupującemu prawo do dysponowania tym towarem jak właściciel. Powyższe nie może mieć więc moim zdaniem zastosowania w Państwa sytuacji, gdyż jak wynika z treści pytania wystawienie faktury nie daje klientowi prawa dysponowania towarem jak właściciel.

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego