Problemem przy obliczaniu zaliczki za grudzień jest to, czy uwzględniać przy obliczaniu tej zaliczki różnice remanentowe (u podatnika, który nie sporządza remanentów comiesięcznych). Tak było także w tej sprawie, w której spór dotyczył rozliczenia przez wspólnika spółki cywilnej posiadającego 50 proc. udziałów w spółce remanentu końcowego za 2012 r. w ramach obliczenia zaliczki miesięcznej za miesiąc grudzień 2012 r. Podatnik stał na stanowisku, że wobec ustalenia dochodu według zasad określonych w art. 24 ust. 2 ustawy o PIT za miesiąc grudzień 2012 r., nie powstał obowiązek wpłacenia zaliczki za sporny miesiąc. Organy podatkowe natomiast uznały, że wspólnicy spółki nie sporządzali comiesięcznych remanentów w celu obliczenia zaliczek miesięcznych na podatek dochodowy w 2012 r., dlatego też remanent sporządzony na 31 grudnia 2012 r. jest remanentem rocznym i nie może stanowić podstawy do obliczenia zaliczki na podatek za grudzień 2012 r.

Fiskus wyliczył więc odsetki za zwłokę od należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych za grudzień 2012 r. Fiskus stwierdził, że pomimo obowiązku wynikającego z art. 44 ust. 6 ustawy o PIT strona nie wpłaciła zaliczki za grudzień 2012 r. i nie wykazała jej w zeznaniu PIT - 36L za 2012 r.

Kwestią do ustalenia było więc to, czy podatnik może uwzględniać różnice remanentowe już przy obliczaniu zaliczki za grudzień, czy dopiero w zeznaniu rocznym.

Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd nie zgodził się z fiskusem. NSA uznał, że skoro podatnik prowadzący działalność gospodarczą od 2012 r. ma obowiązek uwzględniać przy obliczaniu zaliczek także przychody i koszty ich uzyskania za miesiąc grudzień, to nie ma racjonalnych przesłanek, aby nie korygował ich o różnice wynikające z remanentu, do sporządzenia którego jest zobowiązany z mocy prawa z uwagi na zakończenie zarówno roku podatkowego, jak i jednocześnie ostatniego miesiąca tego roku. NSA podkreślił, że pożądane jest, aby zaliczki na poczet podatku dochodowego za dany rok podatkowy były jak najbardziej zbliżone do rzeczywistej wysokości dochodu za dany rok podatkowy. Cel ten najpełniej realizuje obliczenie dochodu z uwzględnieniem różnic remanentowych, o którym stanowi art. 24 ust. 2 ustawy o PIT. NSA przyjął też, że ustalenie dochodu dla potrzeb obliczenia zaliczki za miesiąc grudzień przez podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów na podstawie art. 44 ust. 2 zdanie drugie ustawy o PIT, według zasad określonych w art. 24 ust. 2 tej ustawy nie jest uzależnione od zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze sporządzania spisu z natury na dzień 31 grudnia.

Powyższe rozstrzygnięcie może wywołać wątpliwości, czy podatnicy muszą uwzględniać różnice remanentowe w grudniowej zaliczce. Wydaje się bowiem, że na gruncie obowiązujących regulacji podatnik dysponuje swobodą wyboru co do tego, czy przed upływem terminu płatności omawianej zaliczki dokona jej zapłaty, czy też złoży roczne zeznanie podatkowe.

Wyrok NSA z 29 listopada 2016 r., sygn. akt II FSK 2957/14, LEX nr 2177363

Komentarz Łukasza Postrzecha - eksperta Vademecum Głównego Księgowego

Komentowany wyrok zasługuje na aprobatę, należy bowiem zgodzić się z wykładnią przepisu art. 44 ust. 2 ustawy o PIT, która umożliwia podatnikom wybór metody obliczania zaliczek na podatek dochodowy bez konieczności zachowania ciągłości tej formy w odniesieniu do większej ilości miesięcy niż jeden. Ponadto, słusznym jest również - potwierdzony przez sąd w uzasadnieniu - brak obowiązku informowania naczelnika urzędu skarbowego o sporządzanym spisie z natury na koniec grudnia, który jest przecież spisem dokonywanym obligatoryjnie.

Warto zauważyć, że zastosowanie powyższych reguł mogłoby prowadzić również do skutków niepożądanych przez podatników, tj. konieczności uwzględnienia wyniku remanentu przy obliczaniu zaliczki za ostatni miesiąc i w przypadku wyniku dodatniego (jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego) zapłaty podatku w tej części trzy miesiące przez terminem złożenia zeznania rocznego. Nie takie z pewnością były oczekiwania podatników. Jakkolwiek z nieoficjalnych informacji wynika, że MF traktuje możliwość rozliczania wyniku remanentu przy obliczaniu ostatniej zaliczki za opcje, a nie obowiązek to można mieć wątpliwość czy potwierdza to literalna wykładnia ww. przepisów w korespondencji z ustaleniami składu orzekającego NSA, według którego pożądane jest, aby zaliczki były jak najbardziej zbliżone do rzeczywistej wysokości dochodu za dany rok podatkowy, a cel ten najpełniej realizuje obliczenie dochodu z uwzględnieniem różnic remanentowych.

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie Vademecum Głównego Księgowego Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów