Wyspecjalizowane urzędy skarbowe (tzw. duże urzędy skarbowe, dalej DUS) obsługują największe podmioty gospodarcze. Do końca lutego 2017 r. warunki przejścia pod DUS regulowała ustawa o urzędach i izbach skarbowych, która wraz z wejściem w życie przepisów o Krajowej Administracji Skarbowej, czyli od 1.03.2017 r., przestała obowiązywać.

Zgodnie z nią dużym urzędom skarbowym podlegały m.in. osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które w ostatnim roku podatkowym osiągnęły przychód netto, w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług o równowartości w walucie polskiej co najmniej 5.000.000 euro. Przy czym przychód był ustalany tylko na podstawie sprawozdania finansowego. Z początkiem marca przepisy te zostały przeniesione do rozporządzenia, będącego aktem wykonawczym do przepisów o KAS. Nowością jest to, że o podleganiu pod duży urząd będą decydowały nie tylko dane ze sprawozdania finansowego, ale również z zeznania podatkowego CIT albo deklaracji VAT. Jeżeli dany podmiot spełni wyżej wymienione warunki, do 15 października musi powiadomić o zmianie urzędu skarbowego. Zmiana następuje wraz z początkiem roku następnego po roku, w którym przekroczono próg przychodu.

Nowe przepisy, nowe wątpliwości
Odnosząc powyższe do spółek osobowych należy wskazać, że już w okresie obowiązywania ustawy o urzędach i izbach skarbowych - nie było jasne, czy mogą podlegać pod DUS. Wątpliwości brały się stąd, że ustawodawca wyraźnie precyzował, że warunkiem przejścia pod DUS był przychód osiągnięty w roku podatkowym przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, a nie w ramach niej. W praktyce wyglądało to tak, że duże urzędy skarbowe nie obsługiwały spółek: cywilnych, jawnych, partnerskich i komandytowych.
W aktualnym stanie prawnym pojawiły się kolejne wątpliwości dotyczące tego, czy skoro próg przychodu można badać także na podstawie deklaracji VAT, to pod DUS przejdą również spółki osobowe niebędące podatnikami CIT, ale będące podatnikami VAT.

Różne opinie Ministerstwa
Jak się okazuje odpowiedź nie jest oczywista nawet dla samego Ministerstwa Finansów, które w ciągu jednego miesiąca wydało dwie różne opinie w tym zakresie. We wrześniu na łamach prasy ukazało się stanowisko MF, z którego wynikało, że "że intencją projektodawcy nowych regulacji było utrzymanie dotychczasowego katalogu podmiotów obsługiwanych przez wyspecjalizowane urzędy skarbowe. Wprowadzenie możliwości posłużenia się wielkością dostawy towarów i świadczenia usług nie tworzy w tym zakresie nowej kategorii. Stanowi tylko dodatkową opcję ustalenia, czy dany podatnik lub płatnik podlega pod wyspecjalizowany urząd skarbowy, gdy wysokości przychodu nie można ustalić na podstawie sprawozdania finansowego i zeznania podatkowego." (Gazeta Podatkowa, nr 77 (1431) z 25.09.2017, s. 1).

Niektórzy eksperci zwracają uwagę, że takie stanowisko przychyla się do dotychczasowej praktyki, dlatego w październiku postanowiliśmy wystąpić do Ministerstwa Finansów z tym samym pytaniem. I o dziwo, otrzymaliśmy odpowiedź odmienną d tej, którą resort wydał we wrześniu. Wynika z niej, że "spółki osobowe mogą podlegać pod wyspecjalizowane urzędu skarbowe, w związku z wysokością obrotu rocznego w podatku VAT. (...) Według obowiązującego stanu prawnego od 1 marca 2017r. to, czy podatnik zostanie włączony lub wyłączony z grupy podmiotów osiągających wielomilionowe przychody, określa się na nowych zasadach, tzn. na podstawie danych ze sprawozdania finansowego, rocznego zeznania podatkowego CIT albo deklaracji VAT." Resort dodaje także, że kryterium badania progu przychodu na podstawie deklaracji VAT pozwala rozszerzyć listę podmiotów obsługiwanych przez wyspecjalizowane urzędy skarbowe o spółki osobowe będące podatnikami VAT.
 
Eksperci zgadzają się z MF w tym, że z literalnego brzmienia przepisów wynika, że spółki osobowe mogą podlegać pod DUS. Jednak ich zdaniem niepokojące jest to, że resort uważa, że nowe przepisy pozwalają rozszerzyć listę podmiotów obsługiwanych przez DUS.
- Zmiana miała walor jedynie techniczny. Powołanie się na obrót dla potrzeb VAT miało mieć charakter pomocniczy, uzupełniający w zakresie katalogu instrumentów, za pomocą których można skutecznie określić wysokość przychodów kwalifikujących do zmiany urzędu. Przedmiotowe rozporządzenie nie zmienia jednak zakresu podmiotów objętych regulacją, ponieważ kryteria obligujące do zmiany urzędu pozostały niezmienne - wyjaśnia Łukasz Postrzech, doradca podatkowy.

Czy zawiadomienie to deklaracja?
Ale to nie koniec wątpliwości. Sprawę dodatkowo komplikuje fakt, że stanowiska MF zostały wydane w okresie kiedy przypadł termin na złożenie zawiadomienia o zmianie urzędu skarbowego. I tutaj pojawia się pytanie co ze spółkami osobowymi, które - sugerując się opinią resortu z września - nie złożyły takiego zawiadomienia (uznały, że DUS ich nie dotyczą), a jednak powinny to zrobić, gdyż tak wynika z opinii wydanej w paździeniku? Czy w tym przypadku mogą skorzystać z instytucji czynnego żalu?
- Biorąc pod uwagę zamieszanie, które sam wprowadził prawodawca i resort finansów, należałoby zastosować wobec podatników – oczywiście tych, którzy nie dokonali zawiadomienia – abolicję - wyjaśnia Radosław Kowalski, doradca podatkowy, właściciel Kancelari Doradcy Podatkowego.
Z dodatkowych wyjaśnień MF wynika, że każdemu podatnikowi przysługuje instytucja czynnego żalu określona w art. 16 Kodeksu karnego skarbowego, także we wskazanym przypadku. Jednocześnie MF przypomina, że musi to nastąpić przed podjęciem działań przez urząd skarbowy.

Eksperci się z tym jednak nie zgadzają. Zdaniem Mariusza Gumoli, doradcy podatkowego, pociągnięcie do tej odpowiedzialności jest co najmniej wątpliwe, gdyż spóźnione zawiadomienie o zmianie właściwości nie jest ani spóźnioną deklaracją, ani spóźnioną informacją podatkową. W jego opinii stanowisko MF jest przejawem niedopuszczalnej w prawie karnym wykładni prowadzącej do rozszerzenia zakresu odpowiedzialności karnej wynikającej z ustawy.

Aby zapoznać się z pełną treścią stanowisk MF zapraszamy do lektury poradnika MF zmienia zdanie - duże urzędy skarbowe także dla spółek osobowych.