Podatnik nieprowadzący działalności gospodarczej wynajmuje swoje domy na cele użytkowe. Jest podatnikiem VAT. W dniu 7 września otrzymał z góry należność za wrzesień.
Czy fakturę powinien wystawić w ciągu 7 dni?
Czy VAT z tej faktury powinien uwzględnić w deklaracji za wrzesień 2010 r.?
Podatnik chciałby w przyszłym roku zrezygnować ze statusu czynnego podatnika VAT. Jaki limit obrotów będzie go obowiązywał?

1) Sprzedaż należy wykazać w deklaracji (ewidencji) za wrzesień 2010 r. Fakturę – dla usług najmu - należy wystawić najpóźniej w dacie otrzymania płatności (a nie w ciągu 7 dni od dnia jej otrzymania).
2) Dla 2011 r. limit obrotów netto (bez podatku) z 2010 r. - umożliwiający wybór zwolnienia podmiotowego od VAT - wynosić będzie 100.000 zł (dla niektórych podatników 150.000 zł).
Ad 1)
Dla odpowiedzi na pytanie o termin wystawienia faktury oraz o datę ujęcia sprzedaży w rejestrze (deklaracji) VAT należy ustalić moment powstania obowiązku podatkowego dla wykonanej usługi.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u., dla usług wynajmu przewiduje się tzw. szczególny moment powstania obowiązku podatkowego.
Zgodnie z przepisem art. 19 ust. 13 pkt 4 u.p.t.u. obowiązek podatkowy - z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze - powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze.
Jeśli zatem podatnik otrzymał czynsz wynajmu z góry, to z chwilą ich otrzymania powstaje obowiązek podatkowy. Należy ująć sprzedaż z tego tytułu w ewidencji sprzedaży oraz w deklaracji za dany miesiąc. Niezależnie jakiego miesiąca czynsz dotyczy, jeśli otrzymujemy go z góry, to opodatkować go należy w deklaracji (ewidencji) za miesiąc jego otrzymania.
Otrzymany 7 września 2010 r. czynsz należy zatem ująć w deklaracji (ewidencji sprzedaży) za wrzesień 2010 r.
W tym przypadku z tzw. szczególnym momentem powstania obowiązku podatkowego związany jest także szczególny moment fakturowania. Jak stanowi § 11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 z późn. zm.) - dalej r.z.p.n.p., w przypadku świadczenia m.in. tego rodzaju usług fakturę wystawia się nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego. Faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 30 dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego.
Powyższe oznacza, że w przypadku zapłaty czynszu z góry (przed terminem) fakturę należałoby wystawić najpóźniej w dacie otrzymania czynszu (czy też z datą wystawienia jako datą otrzymania czynszu). Nie jest to bowiem "zaliczka" i faktura zaliczkowa w rozumieniu art. 19 ust. 11 u.p.t.u. oraz § 12 r.z.p.n.p. - na wystawienie której jest 7 dni od daty przyjęcia zaliczki.

Ad 2)
Podatnik będzie mógł w 2011 r. "wyjść" z VAT – tzn. wybrać zwolnienie podmiotowe od podatku od towarów i usług – na pewno wówczas, gdy suma obrotów netto (bez podatku) ze sprzedaży towarów i usług nie przekroczy u podatników kwoty 100.000 zł w 2010 r.
Dodatkowo - w 2011 r. podatnicy, u których łączna wartość sprzedaży opodatkowanej w 2010 r. była wyższa niż 100.000 zł i nie przekroczyła 150.000 zł, mogą skorzystać ze zwolnienia podmiotowego, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego w terminie do dnia 15 stycznia 2011 r.