Wspólnik, osoba fizyczna, udzieliła w 2008 r. pożyczki spółce jawnej. W 2010 r. chce dokonać konwersji kwoty pożyczki na podwyższenie swojego udziału w spółce jawnej.
Jak dokonać takiej transakcji i jakie skutki podatkowe ciążą na spółce jawnej i wspólniku?
Moim zdaniem konwersja wierzytelności na udział w spółce jawnej nie implikuje sam w sobie skutku podatkowego.
Na wstępie odpowiedzi na pytanie należy wskazać, że wniesienie do spółki jawnej wkładu (tak pieniężnego, jak i niepieniężnego) nie implikuje żadnych skutków w podatku dochodowym po stronie spółki ani wspólnika. W przeciwieństwie do spółek kapitałowych, nawet wniesienie wkładu niepieniężnego w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa nie generuje przychodu po stronie wspólnika.
Jeżeli więc zostanie dokonana konwersja wierzytelności wspólnika wobec spółki na udział w spółce, nie powstanie z tego tytułu (po żadnej ze stron) przychód podatkowy.
Oczywiście skutek wystąpiłby, gdyby w ramach konwersji zostały rozliczone odsetki od pożyczki. Wówczas wraz z wygaszeniem wierzytelności odsetkowej udziałowiec rozpoznałby przychód podatkowy (w kwocie otrzymanych odsetek), a spółka koszt (z tytułu zapłaty odsetek – zakładając, że wydatek taki może być uznany za celowy; oczywiście wskazując na spółkę, mam na myśli wspólników, bo to oni są podatnikami podatku dochodowego).
Najprostszą metodą konwersji według mnie jest dokonanie zmiany umowy spółki i określenie obowiązku dokonania wpłaty przez wspólnika określonej kwoty, a następnie dokonanie umownego potrącenia wzajemnych wierzytelności: wspólnika wobec spółki (z tytułu obowiązku wniesienia wkładu pieniężnego) oraz spółki wobec wspólnika (z tytułu pożyczki).
Dodatkowo warto wskazać, że w myśl zasady zapisanej w art. 1 ust. 1 pkt 2 w związku z pkt 1 lit. k ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) – dalej u.p.c.c. czynnością podlegającą opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest zmiana umowy spółki (w tym spółki jawnej). Jednocześnie w ust. 3 pkt 1 tego samego art. 1 u.p.c.c. ustawodawca podatkowy doprecyzował, że w przypadku spółki osobowej (czyli m.in. jawnej) za zamianę umowy spółki uważa się wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki albo podwyższenie kapitału zakładowego, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika, dopłaty oraz oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania.
Nie może być zatem wątpliwości co do tego, że w analizowanym przypadku powstał obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych już wraz z udzieleniem pożyczki, a co za tym idzie - obecna zmiana umowy spółki nie implikuje obowiązku zapłaty takiego podatku.
Jak dokonać takiej transakcji i jakie skutki podatkowe ciążą na spółce jawnej i wspólniku?
Moim zdaniem konwersja wierzytelności na udział w spółce jawnej nie implikuje sam w sobie skutku podatkowego.
Na wstępie odpowiedzi na pytanie należy wskazać, że wniesienie do spółki jawnej wkładu (tak pieniężnego, jak i niepieniężnego) nie implikuje żadnych skutków w podatku dochodowym po stronie spółki ani wspólnika. W przeciwieństwie do spółek kapitałowych, nawet wniesienie wkładu niepieniężnego w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa nie generuje przychodu po stronie wspólnika.
Jeżeli więc zostanie dokonana konwersja wierzytelności wspólnika wobec spółki na udział w spółce, nie powstanie z tego tytułu (po żadnej ze stron) przychód podatkowy.
Oczywiście skutek wystąpiłby, gdyby w ramach konwersji zostały rozliczone odsetki od pożyczki. Wówczas wraz z wygaszeniem wierzytelności odsetkowej udziałowiec rozpoznałby przychód podatkowy (w kwocie otrzymanych odsetek), a spółka koszt (z tytułu zapłaty odsetek – zakładając, że wydatek taki może być uznany za celowy; oczywiście wskazując na spółkę, mam na myśli wspólników, bo to oni są podatnikami podatku dochodowego).
Najprostszą metodą konwersji według mnie jest dokonanie zmiany umowy spółki i określenie obowiązku dokonania wpłaty przez wspólnika określonej kwoty, a następnie dokonanie umownego potrącenia wzajemnych wierzytelności: wspólnika wobec spółki (z tytułu obowiązku wniesienia wkładu pieniężnego) oraz spółki wobec wspólnika (z tytułu pożyczki).
Dodatkowo warto wskazać, że w myśl zasady zapisanej w art. 1 ust. 1 pkt 2 w związku z pkt 1 lit. k ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) – dalej u.p.c.c. czynnością podlegającą opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest zmiana umowy spółki (w tym spółki jawnej). Jednocześnie w ust. 3 pkt 1 tego samego art. 1 u.p.c.c. ustawodawca podatkowy doprecyzował, że w przypadku spółki osobowej (czyli m.in. jawnej) za zamianę umowy spółki uważa się wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki albo podwyższenie kapitału zakładowego, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika, dopłaty oraz oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania.
Nie może być zatem wątpliwości co do tego, że w analizowanym przypadku powstał obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych już wraz z udzieleniem pożyczki, a co za tym idzie - obecna zmiana umowy spółki nie implikuje obowiązku zapłaty takiego podatku.