W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwrócił się podatnik w sprawie umorzenia zaległości podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podatnik podniósł, iż znajduje się w bardzo trudnej sytuacji ekonomicznej, która powstała w związku ze zniszczeniem w kolizji drogowej ciągnika siodłowego wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej. W ocenie organu, w sprawie nie zaszły przesłanki uzasadniające udzielenie ulgi, ponieważ zestawienie deklarowanych przez podatnika dochodów i wydatków wskazuje, że do dyspozycji podatnika pozostaje kwota, która nie zagraża egzystencji jego rodziny. Fiskus nie uwzględnił jednak, że w poczet osiągniętego dochodu podatnika została zaliczona kwota odszkodowania za całkowicie zniszczony ciągnik siodłowy, która została de facto wypłacona przez ubezpieczyciela na konto banku, który udzielił kredytu na zakup tego pojazdu.
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd przypomniał, że decyzja w sprawie umorzenia zaległości podatkowej jest oparta na uznaniu administracyjnym. Istotą tego uznania jest rozgraniczenie interesu podatnika ubiegającego się o ulgę oraz interesu publicznego i danie priorytetu jednemu z nich na tle okoliczności faktycznych danej sprawy. Ważny interes podatnika to sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych przypadków losowych lub szczególnego splotu okoliczności nie jest on w stanie uregulować zaległości podatkowej. Będzie to więc utrata możliwości zarobkowania, czy losowa utrata majątku.
Sąd podkreślił też, że kontroli nie podlega uznanie samo w sobie, ale kwestia, czy decyzja została podjęta zgodnie z podstawowymi regułami postępowania administracyjnego. Sąd swoją kontrolą obejmuje zatem tą część postępowania administracyjnego, która odnosi się do ustalenia przez fiskusa faktu istnienia przesłanek warunkujących zastosowanie ulgi podatkowej.
Zdaniem sądu ustalanie, czy zachodzą przesłanki do przyznania ulgi w konkretnej sprawie może być dokonane dopiero po wszechstronnym i wnikliwym rozważeniu całokształtu materiału dowodowego. A poprzedzać ją powinno wyczerpujące zebranie całego materiału dowodowego oraz dokładne wyjaśnienie okoliczności faktycznych. W tak przeprowadzonym postępowaniu organ powinien rozważyć szczegółowo kwestie istnienia, bądź nieistnienia w konkretnej sprawie szczególnych okoliczności uzasadniających skorzystanie z omawianej instytucji.
A w rozpatrywanej sprawie według sądu doszło do naruszenia przepisów postępowania, które miały istotny wpływ na wynik rozstrzygnięcia. Fiskus nie wyjaśnił bowiem rozbieżności pomiędzy złożoną przez podatnika deklaracją podatkową a konsekwentnym stanowiskiem podatnika, że po zniszczeniu ciągnika nie uzyskiwał zysków z działalności gospodarczej.
Wyrok NSA z 6 listopada 2014 r., sygn. akt II FSK 2637/12
Omówienie z programu Lex Administracja Skarbowa