X spółka z o.o. prowadzi działalność w Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej, gdzie zajmuje się produkcją materiałów pod nazwą Y, zaś znak graficzny i nazwa jest zastrzeżona przez firmę Z sp. z o.o.
Czy istnieje możliwość nabycia w części ułamkowej praw do tej nazwy i czy zakup ten byłby częścią kwalifikowaną jak nakład finansowy zaliczony do wcześniej przyjętego programu nakładów inwestycyjnych (jako wartość niematerialna i prawna)?
Uprawniony z prawa ochronnego na znak towarowy (tu: Z) może udzielić innej osobie (tu: X) upoważnienia do używania znaku, zawierając z nią umowę licencyjną.
Taka licencja może być umową odpłatną. Wówczas to opłata licencyjna będzie wydatkiem na nabycie wartości niematerialnej i prawnej.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - dalej k.c., przedsiębiorca działa pod firmą. Firmę ujawnia się we właściwym rejestrze, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. W myśl art. 433 k.c. firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku. Firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia. Przepis art. 435 k.c. precyzuje, że firmą osoby prawnej jest jej nazwa. Firma zawiera określenie formy prawnej osoby prawnej, które może być podane w skrócie, a ponadto może wskazywać na przedmiot działalności, siedzibę tej osoby oraz inne określenia dowolnie obrane. Firma osoby prawnej może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej, jeżeli służy to ukazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy. Umieszczenie w firmie nazwiska albo pseudonimu osoby fizycznej wymaga pisemnej zgody tej osoby, a w razie jej śmierci - zgody jej małżonka i dzieci.
Co istotne – z punktu widzenia sytuacji opisanej w pytaniu - firma nie może być zbyta. Zgodnie natomiast z art. 439 § 2 k.c. przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd.
Przedsiębiorca może zatem upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swojej firmy. Mogłoby to następować za odpłatnością.
W sytuacji opisanej w pytaniu mielibyśmy jednak nie tyle do czynienia z umożliwieniem korzystania z firmy, tylko z umożliwieniem korzystania ze znaku towarowego.
Problematyka znaków towarowych uregulowana została w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 z późn. zm.) - dalej p.w.p.
Zgodnie z art. 120 ust. 1 p.w.p. znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa.
Jak stanowi art. 122 p.w.p. możliwe jest uznanie za znak towarowy oznaczenia przeznaczonego do równoczesnego używania przez kilku przedsiębiorców, którzy zgłosili go wspólnie, jeżeli używanie takie nie jest sprzeczne z interesem publicznym i nie ma na celu wprowadzenia odbiorców w błąd, w szczególności co do charakteru, przeznaczenia, jakości, właściwości lub pochodzenia towarów (wspólne prawo ochronne). Zasady używania znaku towarowego na podstawie wspólnego prawa ochronnego określa regulamin znaku przyjęty przez przedsiębiorców, o których mowa.
Tutaj jednak nie można mówić o wspólnym znaku towarowym, gdyż takie jego ustanowienie możliwe jest w przypadku wspólnego zgłoszenia przy rejestracji znaku. Tymczasem znak jest już zarejestrowany.
Przepis art. 163 p.w.p. stanowi, że uprawniony z prawa ochronnego na znak towarowy (tu: Z) może udzielić innej osobie (tu: X) upoważnienia do używania znaku, zawierając z nią umowę licencyjną.
Taka licencja może być umową odpłatną. Wówczas to opłata licencyjna będzie wydatkiem na nabycie wartości niematerialnej i prawnej. Zgodnie bowiem z art. 16b ust. 1 pkt 5 i 6 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p., do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się licencje oraz prawa określone w p.w.p.
Tak więc nabyte – na mocy umowy licencyjnej – uprawnienie do korzystania ze znaku towarowego będzie wartością niematerialną i prawną.
Zwrócić należy uwagę, że jeśli obie firmy są podmiotami powiązanymi i jedna z nich korzysta ze zwolnienia od podatku, należy ustalić opłaty licencyjne na poziomie rynkowym, aby nie narazić się na zarzut transferowania dochodów.