Zarówno w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych jak i prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w katalogu wydatków, które ustawodawca wprost wskazuje jako niestanowiące kosztów uzyskania przychodów. Zatem w myśl powołanej zasady rozpoznawania wydatków na usługi noclegowe, opłaty za parking itp. bez przeszkód mogą stanowić koszt podatkowy. Inaczej jednak sprawa przedstawia się w przypadku usług gastronomicznych.

 

Rozliczenie podróży służbowej przedsiębiorcy

Wątpliwość ta powstaje głównie w przypadku rozliczania podróży służbowej osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Najprościej rzecz ujmując wydatków na jedzenie - nawet udokumentowanych fakturą - nie można zakwalifikować do kosztów uzyskania przychodów. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest fakt, że noszą one znamiona wydatku prywatnego. Pewną rekompensatą jest tutaj fakt, iż przedsiębiorca może naliczyć sobie diety i ująć je w kosztach, o czym stanowi art. 23 ust. 1 pkt 52 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wartości diet z tytułu podróży służbowych osób prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących - w części przekraczającej wysokość diet przysługujących pracownikom, określoną w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra.

Zobacz również: Drogi zegarek adwokata może być kosztem uzyskania przychodu >>

 

Odrębnymi przepisami, o których mowa w ww. regulacji, jest rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 167).

Zatem, aby osoba prowadząca działalność gospodarczą mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wartość diet z tytułu podróży służbowych, podróż musi:

  • być związana z prowadzoną działalnością gospodarczą,
  • służyć osiągnięciu przychodów lub zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów,
  • a wysokość diety musi mieścić się w granicach limitu określonego w odrębnych przepisach.

 

Podróż służbowa pracownika

W przepisach prawa podatkowego pojęcie podróży służbowej nie zostało zdefiniowane. Definicja podróży służbowej pracownika została natomiast zawarta w art. 775 par. 1 kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem, za podróż służbową uznaje się wykonywanie na podstawie polecenia pracodawcy zadania służbowego poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy.

Należy jednak pamiętać, że w odniesieniu do przedsiębiorcy, istotnym kryterium dla uznania wyjazdu za podróż służbową winno być ustalenie, czy wyjazd ma bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Dodać należy, że powołane przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obejmując swoją dyspozycją sytuacje odbywania podróży służbowych przez osoby prowadzące działalność gospodarczą, nie przewidują do tej kategorii podatników żadnych wyłączeń o charakterze przedmiotowym lub podmiotowym, wobec tego nieuprawnione jest różnicowanie osób prowadzących działalność gospodarczą według rodzaju tej działalności, a co za tym idzie uzależnianie ujęcia w kosztach wydatków w zależności od przedmiotu działalności podatnika. W szczególności przepisy te nie przewidują żadnych ograniczeń kręgu osób uprawnionych ze względu na rodzaj lub miejsce wykonywania czynności w ramach działalności gospodarczej, ani też nie rozróżniają wyjazdu służbowego w celu zawarcia umowy o świadczenie usług, dokonania zakupu środka trwałego, czy świadczenia usług w wykonaniu zawartej umowy.

 


Opierając się na brzmieniu wskazanego zwolnienia okazuje się konieczne np. z wartości z faktury za usługi hotelowe wyodrębnienie kosztu noclegu, który może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów oraz wydatków na wyżywienie, które tych kosztów nie stanowią. Do kosztów uzyskania przychodu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej podatnik może zaliczać wartość diet za czas dokonanych podróży krajowych - wskazanych w rozporządzeniu w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju - o ile podróże te mają rzeczywiście związek z usługami wykonywanymi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.