Podatnik, który prowadzi już działalność gospodarczą zamierza zostać wspólnikiem spółki cywilnej. W umowie spółki nie ma zapisów ile dany wspólnik wnosi do firmy.
Czy spółka musi złożyć deklarację PCC-3?

Dopuszczalna jest sytuacja, w której umowa spółki nie określa wkładu wspólników. Złożenie deklaracji PCC-3 nie jest w przedstawionej sytuacji konieczne.
Umowa spółki (spółki cywilnej) jest umową nazwaną prawa cywilnego. Jak stanowi art. 860 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) – dalej k.c., przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Z kolei art. 861 § 1 k.c. stanowi, że wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług.
Na gruncie przytoczonych przepisów przyjmuje się, że działanie wspólników może przede wszystkim przybrać postać wniesienia wkładów, jednakże może być tak, że wspólnicy nie zawierają w umowie postanowienia dotyczącego wniesienia wkładów. Zobowiązanie do wniesienia wkładu jest bowiem tylko jednym z możliwych sposobów działania, jakie wspólnicy mogą podjąć, aby wspólny cel gospodarczy osiągnąć (zob. R. Uliasz, Komentarz do art. 860 kodeksu cywilnego, LEX/el. 2010). A zatem dopuszczalna jest sytuacja, w której umowa spółki nie określa wkładu wspólników, czy też wspólnik przystępuje do spółki cywilnej, której umowa nie określa wkładu wspólników (czy też wkładu przystępującego do spółki wspólnika).
Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają, między innymi, zmiany umów spółek (zob. art. 1 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm. – dalej u.p.c.c.). W przypadku spółek osobowych (do których zaliczane są spółki cywilne – zob. art. 1a pkt 1 u.p.c.c.) przez zmianę umowy spółki uważa się wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki albo podwyższenie kapitału zakładowego, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika, dopłaty oraz oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania. A zatem przystąpienie do spółki cywilnej wspólnika, któremu nie towarzyszy jedno z wymienionych zdarzeń (w szczególności wniesienie wkładu) nie stanowi zmiany umowy spółki w rozumieniu przepisów u.p.c.c., a tym zdarzenie to nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W przypadku takim nie występuje zatem konieczność złożenia deklaracji PCC-3 przez wspólników spółki cywilnej (podatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku spółek cywilnych są bowiem wspólnicy – zob. art. 4 pkt 9 u.p.c.c.), ani przez spółkę.