Z analizy PwC wynika, że w ostatnich latach liczba postępowań z Kodeksu karnego skarbowego (kks) dynamicznie rośnie. Organy administracji skarbowej coraz częściej wszczynają tego typu postępowania wobec menedżerów firm ich właścicieli. W 2017 r. liczba takich spraw wyniosła ok. 65 tys., a zgodnie z szacunkami ekspertów PwC w tym roku może wzrosnąć nawet do 100 tys.

Zwiększona aktywność KAS
Zdaniem Jana Tokarskiego, dyrektora w dziale prawno-podatkowym PwC, jednym z przejawów zwiększonej aktywności zreformowanego w formie KAS aparatu skarbowego jest zwiększona liczba wszczynanych i prowadzonych karnych skarbowych postępowań przygotowawczych. Ekspert podkreśla, że ryzyko sankcji osobistej, dawniej rzadko stosowane w praktyce, w dzisiejszej rzeczywistości staje się jednym ze skutecznie wykorzystywanych instrumentów prawnych w walce o uszczelnienie systemu podatkowego. Stanowi przy tym wyzwanie w wewnętrznym zarządzeniu bezpieczeństwem podmiotów wszystkich podatników funkcjonujących w Polsce i podlegających aktywności kontrolnej fiskusa.

LEX Biznes Księgowość >>

Postępowanie z kks równolegle z podatkowym
Z raportu PwC wynika dodatkowo, że postępowania z kks coraz częściej są wszczynane równolegle do postępowań podatkowych. Dla menedżerów i przedsiębiorców może to oznaczać przede wszystkim zwiększone ryzyko sankcji finansowych, które mogą zostać na nich nałożone. Chodzi tu głównie o kary w wysokości nawet do kilkudziesięciu milionów złotych. Dodatkowo, organy ścigania znacznie częściej stosują zabezpieczenia na majątku osobistym właścicieli i członków zarządów, takie jak zajęcie hipoteki na nieruchomości lub blokada rachunków bankowych.

Jak tłumaczy Marcin Ginel, wicedyrektor w dziale prawno-podatkowym PwC, organy celno-skarbowe wykorzystują od dawna istniejące narzędzia do uszczelniania systemu podatkowego. W toku prowadzonych postępowań podatkowych fiskus nie tylko gromadzi dowody służące uzasadnieniu błędów w rozliczeniach podatkowych, ale dużą energię wkłada w identyfikację osób odpowiedzialnych za powstałe nieprawidłowości. W konsekwencji oprócz nakładania określonych sankcji, stawia się także zarzuty karne członkom zarządów, odpowiedzialnym za rozliczenia podatkowe. Ginel zwraca uwagę, że w te ryzyka są dla przedsiębiorców dużo bardziej istotne, bowiem konsekwencje z tego wynikające materializują się w wyroku skazującym sądu karnego, nie tylko w postaci dodatkowej kary finansowej nakładanej na osobę fizyczną – sprawcę, ale również w formie kary ograniczenia lub pozbawienia wolności oraz np. zakazu pełnienia funkcji w organach spółek prawa handlowego. Z tej perspektywy niezwykle istotnym stało się konsekwentne przedstawianie pozytywnych okoliczności związanych z kwestionowanym zagadnieniem gospodarczym, przede wszystkim w kontekście osobistej odpowiedzialności karnej lub karnej skarbowej.

Kolejne zmiany na horyzoncie
Eksperci PwC tłumaczą, że do tej pory postępowania karne skarbowe były wszczynane głównie w sprawach związanych z podatkiem VAT. Ich zdaniem w najbliższym czasie będziemy obserwować zmianę w tym zakresie i większe zainteresowanie organów ścigania również podatkiem CIT.
Istotne są również przygotowywane zmiany w obecnie funkcjonujących przepisach. Obecnie trwają prace nad nowelizacją kks, przewidujące m.in. ograniczenie możliwości odstąpienia od wymierzenia kary. Na nowelizację czeka także ustawa o odpowiedzialności karnej podmiotów zbiorowych – w myśl nowych przepisów kary mają zostać zwiększone do 30 mln zł.

Kodeks karny skarbowy. Komentarz >>