W przedmiotowej sprawie fiskus wezwał podatnika do przedłożenia dwóch faktur VAT, które wystawił oraz rejestrów sprzedaży prowadzonych dla potrzeb podatku od towarów i usług, w którym zaewidencjonowano przedmiotowe faktury i na podstawie których sporządzono deklaracje VAT-7. Podatnik złożył osobiście w urzędzie skarbowym dokumenty wymienione w wezwaniu, wnosząc równocześnie o zwrot kosztów podróży z miejsca zamieszkania do siedziby organu podatkowego oraz o zwrot utraconego zarobku.

Fiskus odmówił zwrotu tych kosztów wskazując, że wprawdzie podatniczka stawiła się w siedzibie organu podatkowego osobiście, lecz nie była do tego zobligowana. W wezwaniu zawarto pouczenie, że doręczenie dokumentów może nastąpić osobiście, za pośrednictwem poczty lub przez pełnomocnika. Skoro złożenie dokumentów osobiście było wynikiem samodzielnej decyzji podatniczki, a nie nałożonego obowiązku, to nie zostały spełnione warunki pozwalające na pozytywne rozpatrzenie wniosku i zwrot kosztów.

Sprawę ostatecznie rozstrzygnął NSA. Sąd stanął po stronie podatnika. Zdaniem sądu, nie można przyjąć, że jedynie i wyłącznie obowiązkowe osobiste stawiennictwo strony (podatnika) uzasadnia zwrot kosztów (m.in. kosztów podróży, utraconego zarobku). Warunkiem uzyskania zwrotu opisywanych kosztów może być osobiste stawiennictwo strony (podatnika), tak jak w rozpatrywanej sprawie, jeżeli w wezwaniu organu podatkowego wskazano na taką możliwość wykonania postanowień, ze wskazaniem na konsekwencje karne skarbowe braku wykonania wezwania (art. 83 k.k.s.). Skorzystanie zatem przez podatnika z alternatywnej możliwości osobistego stawiennictwa w organie podatkowym, celem "dostarczenia oryginałów dokumentów" może być uzasadnione ich ochroną (obawa przed zagubieniem przy przesyłce). Jednocześnie nie przekreśla uprawnień podatnika do domagania się zwrotu należnych mu kosztów. Zdaniem sądu nie można zgodzić się z poglądem, iż dostarczenie wymienionych w wezwaniu dokumentów osobiście było jedynie wynikiem swobodnej decyzji podatnika.

Wyrok NSA z 25 czerwca 2015 r., sygn. akt II FSK 1235/13

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego